Co każdy powinien wiedzieć o bawełnie

Bawełna różni się od bawełny. Paradoks? Niekoniecznie. Właściwości produktów bawełnianych i ich zróżnicowana cena potwierdzają tę opinię. Baja, batyst, cotele, dymka, inlet, kaliko, kitajka, madapolam, merla, milanez, moleskin, molton, nankin, tarlatan – co to za nazwy? Gdyby ktoś Was zapytał, pewnie nie wiedzielibyście. A są to nazwy handlowe właśnie bawełny! Występuje ona w większości tkanin, które na siebie zakładamy. Jest także powszechnie wykorzystywana do produkcji tekstyliów domowych – serwetek, obrusów, ściereczek, dywaników łazienkowych. Czy tylko tkaniny produkuje się z bawełny? Oczywiście, że nie. Bawełna jest wykorzystywana w wielu gałęziach przemysłu. O tych mniej i bardziej nietypowych zastosowaniach bawełny piszemy w naszym artykule. Zapraszamy do lektury!

O bawełnie słów kilka

Tkaninę bawełnianą cechują silne właściwości absorpcyjne i dlatego jest chętnie wykorzystywana do produkcji materiałów opatrunkowych. Ponadto charakteryzuje ją duża wytrzymałość na rozciąganie. W „stanie mokrym” jest o 20% do 30% bardziej rozciągliwa niż w „stanie suchym”(ok. 245 do 373 mN/tex). Ważną cechą tkanin bawełnianych jest też wysoka higroskopijność, czyli wchłanianie pary wodnej. Przedmioty codziennego użytku oraz odzież bawełniana nie uczulają – uczulają za to sztuczne barwniki koloryzujące tkaniny. Współcześnie bawełna jest uważana za najważniejszą roślinę włóknodajną. To ważny produkt dla ogólnoświatowego handlu. Z bawełny można pozyskać olej jadalny, czy dobrej jakości karmę przeznaczoną dla zwierząt hodowlanych. Uprawa bawełny jest jednak szkodliwa dla wody i gleby. Do walki ze szkodnikami buszującymi w bawełnie stosuje się różnego rodzaju opryski i nawozy sztuczne. Sam proces wybielania i koloryzacji bawełny powoduje, że często tkanina ta nie jest już naturalna. A tak przecież nie musi być! Kolory tkanin bawełnianych można pozyskiwać w sposób naturalny – o czym wiedzieli już ok. 5 tys. lat temu mieszkańcy Ameryki Środkowej. Nowością na rynkach światowych jest bawełna modyfikowana genetycznie, ponieważ podczas procesu jej produkcji można wyeliminować szkodliwe środki chemiczne. Odzież bawełniana odmiennie produkowana jest jednak znacznie droższa od tradycyjnych ubrań bawełnianych, wykonywanych zresztą z domieszkami syntetycznymi. Aksamit, atłas, tkaniny barchanowe (len z bawełną), dżins, kreton, popelina, sztruks czy perkal mają odmienne właściwości, mimo że wszystkie tkaniny produkowane są z bawełny. Ubrania wykonywane z tych tkanin są zupełnie inne w dotyku i różnią się ceną.

Bawełna w domu

Bawełna wykorzystywana jest także do produkcji wszelkiego rodzaju tekstyliów domowych, bez których trudno byłoby nam się dziś obejść. Obrusy, serwety, pościele, prześcieradła, ściereczki kuchenne, domowe fartuchy, ręczniki, szlafroki, czy dywaniki łazienkowe – korzystamy z nich każdego dnia. Dawniej tekstylia domowe wykonywane były tylko z bawełny i lnu, obecnie na dużą skalę wykorzystuje się w tym celu także materiały syntetyczne i sztuczne. Tkaniny użytkowe i dekoracyjne do kuchni, łazienki, salonu, czy sypialni potrafią odświeżyć wygląd każdego wnętrza i sprawić, że pomieszczenia będą wydawać się przytulniejsze. Wybierając je warto więc stawiać przede wszystkim na jakość, by mogły dobrze służyć nam przez długie lata.

Czego nie wiemy o bawełnie

Od tysięcy lat bawełna służy człowiekowi jako element paszy dla zwierząt, a nawet jako surowiec budowlany. Już w starożytnym Egipcie znano bawełnę. Archeolodzy potwierdzili te informacje po przebadaniu szczątków wielu mumii. Została ona odnaleziona w resztkach pozostawionych w jaskiniach meksykańskich przez człowieka żyjącego tam ok. 7 tys. lat p.n.e. Indyjską bawełnę opisywał także historyk grecki Herodot. Do Europy roślina ta dotarła dopiero w średniowieczu. Początkowo materiały z włókien bawełnianych tkane były ręcznie. Dopiero pod koniec XVIII wieku opatentowano i wdrożono maszyny do produkcji tkanin bawełnianych. W Galicji pierwszą fabryką „dla wyrobów bawełnianych” była Tkalnia Mechaniczna Braci Czeczowiczków w Andrychowie. Co się dzieje z bawełną obecnie? Do dzisiaj jest powszechnie stosowana w przemyśle tekstylnym (T-shirty, bielizna, skarpety, tkaniny ręcznikowe, pościel, chusteczki do nosa, ale nie tylko). Z przędzy bawełnianej produkuje się nie tylko odzież, ale również banknoty. Bawełnę można mieszać z innymi włóknami, także syntetycznymi, co powoduje, że można z niej wyprodukować praktycznie wszystko – filtry do kawy, namioty, sieci rybackie, proch strzelniczy, papier o właściwościach odpornych na odbarwienia i blaknięcie (papier bawełniany). Wykonać z niej można także mydło, świece, szminki, glicerynę. W procesie produkcyjnym nitrocelulozy otrzymuje się materiał wybuchowy – nitrocelulozę o 12-14% zawartości azotu, która nazywana jest z jęz. angielskiego bawełną strzelniczą (guncotton). Źródło: http://www.tophaus.pl/20/54-co-warto-wiedziec-o-bawelnie.html